Yüksek Ateş Nedir?
Yüksek ateş, vücut ısısının normalin üzerinde olması durumudur. Tıpta hipertermi olarak ifade edilir. Her iki cinste ve her yaşta görülebilir. Yüksek ateş ile ilgili merak ettiklerinizi öğrenmek istiyorsanız yazıyı okumaya devam edin.
Yüksek ateş nedir?
Herhangi bir hastalık nedeniyle vücudun verdiği reaksiyon sonucu vücut sıcaklığının yükselmesidir. Mevcut ateş, vücuttaki hastalık sürecinin devam ettiğini gösteren bir bulgudur.
Vücut ısısının 37,2 C derecenin üzerine çıkması ateş, 39,4 C derecenin üzerine çıkması yüksek ateş anlamına gelmektedir.
Yüksek ateş nasıl oluşur?
Beynin hipotalamus adı verilen bölgede vücut ısı ayar noktasında (termoregulatör merkez) ateşin yükselmesi, yüksek ateşin görülmesine neden olmaktadır. Üşüme hissinin ve bundan dolayı titremelerin görülmesi de, ateşin daha fazla yükselmesine neden olmaktadır.
Normal vücut ısısı kaçtır?
Normal vücut ısısı 36,1 – 37,2 C derece aralığında değişerek seyreder. Sabah saatlerinde daha düşük, ilerleyen saatlerde normal vücut ısı aralığın üst sınırlarına kadar yükselebilir.
Yüksek ateşin nedenleri nelerdir?
- Bakteriyel enfeksiyonlar
- Virüs enfeksiyonları
- Aşı uygulamaları sonrası (pnömokok aşısı, DTaP, covid aşısı)
- İltihabi hastalıklar
- Romatoid artrit
- İdrar yolu enfeksiyonları (bakteriler)
- Kötü huylu tümör
- Sıcak çarpması
- Bazı ilaçlar (nöbet ilaçları)
Nedeni bilinmeyen ateş nedir ?
3 haftadan daha uzun bir sürede tüm vücut değerlendirilmesi sonrası ateş odağının bulunamadığı ateş, nedeni bilinmeyen ateş olarak bilinmektedir.
Yüksek ateş belirtileri nedir?
- 37.2 C derecenin üzerine çıkması ateş
- 39.4 C derece üzerine çıkması yüksek ateş
- Susuzluk
- Baş ağrısı ve kas ağrıları
- Terleme ve titreme
- Halsizlik ve iştah kaybı
Yüksek ateş nasıl değerlendirilir?
Vücut ısısı termometre ile ölçülür. Ateş ağızdan (oral), makattan (rektal), kulaktan, koltukaltından veya alından (temporal arter üzerinden) değerlendirilebilir.
Ağızdan ve makattan bakılan vücut ısısı, vücut içi sıcaklık değerini gösterir. Diğer belirtilen noktalarda bakılan ateş değerleri aynı hassasiyeti her zaman göstermez.
Bebek hastalarda rektal (makattan) ateş ölçümü uygun görülmektedir.
Yüksek ateş nedeniyle doktora başvuru sonrası, hastanın hastalık hikayesi alınır ve hasta muayene edilir. Ardından kan testleri istenir ve göğüs filmi (akciğer röntgen grafisi) çekilir. Yenidoğan döneminde olan hastalarda (doğumdan sonraki 28 gün içinde) yüksek ateşin varlığı, hastane yatış nedenidir. Altta yatan nedenin bebeği hayati riske soktuğu için, hasta hastanede yatırılarak tedavi edilmelidir.
Yüksek ateşin tedavisi nedir?
Ateşi olan hastada doktor tarafından önce ateş düşürücü ilaçlar kullanılabilir. Bu amaçla ibuprofen veya asetaminofen tercih edilebilir. Ama bu ilaçların kullanımı sırasında dikkatli olunması gerekmektedir. İlacın çok sık kullanılması veya dozunun aşılmaması çok önemlidir. Çünkü, doz aşımında veya sık kullanımı ile karaciğer ve böbrek hasarına neden olabilir.
İlerleyen süreçte hastada yüksek ateşin nedeni araştırılarak altta yatan hastalığın tedavisi gerekmektedir. Bakteriyel enfeksiyon tablosunda (zatürre, boğaz enfeksiyonları, idrar yolu enfeksiyonları) antibiyotik tedavisi tercih edilir. Virüs enfeksiyonlar için anti-viral ilaçlar tercih edilebilir. Virüs enfeksiyonlarında fırsatçı mikroplar tarafından gelişebilecek enfeksiyonların önlenmesi amacıyla antibiyotik tedavisi başlanabilir. Bu tedavilere ek olarak :
- Bol sıvı kullanımı (dehidratasyonu önlemek için)
- Vitamin kullanımı
- Minerallerin kullanımı
- Oda sıcaklığının serin tutulması
- Hafif giysilerin giyilmesi
- Yatak istirahati ve dinlenme
Yüksek ateş nasıl önlenebilir?
- Bulaşıcı hastalıklardan korunmalı
- Hijyen şartlarının artırılması (sık sık el yıkama)
Yüksek ateşin tanı ve tedavisi neden önemlidir ve herhangi bir riski var mı?
Yüksek ateşin varlığı, ateşin düşürülmemesi hastalarda bir sıra riskli durumlara neden olabilir. Özellikle nedeni bilinmeyen ateşin olması bu riskli durumların olma ihtimalini yükseltmektedir.
6 ay - 5yaş arasındaki çocuklarda yüksek ateş, ateşli nöbetlere, bilinç kaybı ve kol-bacak titremelerine neden olabilir. Bu hastaların yaklaşık üçte birinde ilerleyen 1 yıl içinde tekrar nöbet görülmektedir.
Ateş nedeniyle nöbet geçiren çocuk hastaya nasıl yaklaşılır?
- Çocuk karnı üzerine veya yan yatırılır
- Hastanın yanında olabilecek nesneler uzaklaştırılmalı
- Sıkı kıyafetler gevşetilmeli
- Titremesi olan hastanın hafifçe tutulmalı, ama sıkı bir şekilde tutulmamalı
- Hastanın ağzına herhangi bir cisim sokulmamalı
- Nöbet sonrası en kısa sürede doktora başvuru yapılmalı
- 5 dakikadan uzun süren nöbetler durumunda acil tıbbi yardım çağrılmalı
Yüksek ateşi olan hangi hastalar doktor tarafından değerlendirilmelidir?
- 3 aydan küçük bebeklerde rektal sıcaklığın 38 C derece ve üzerinde olması durumunda
- 3-6 aylık çocuklarda rektal sıcaklığın 38-39 C derece ve huzursuzluk, uyuşukluk durumunda
- 3-6 aylık çocuklarda rektal sıcaklığın 38.9 C derecenin üzerinde olması durumunda
- 6-24 aylık çocuklarda rektal sıcaklığın bir günden daha uzun sürecek şekilde 38.9 C derecenin üzerinde olması durumunda
- Ateşle birlikte ishal ve öksürük durumunda
- Halsizlik, tekrarlayan kusmalar, şiddetli baş ağrıları durumunda
- 3 günden daha uzun bir sürede devam eden ve göz teması zayıflamış durumlarda
- Yetişkin hastalarda 39.4 C ve üzerinde olan ateş durumunda, bunun haricinde ateşle birlikte idrar yaparken yanma, konvülsiyonlar ve nöbetler, tekrarlayan kusmalar, nefes almada güçlük, göğüs ağrısı, şiddetli baş ağrısı, cilt döküntüleri, boyun tutulması durumlarında.