Gırtlak Kanseri Nedir? Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi
Gırtlak kanseri, larinks kanseri veya laringeal kanser olarak da bilinir. Gırtlak kanseri en sık görülen baş boyun kanserlerinden biridir. Bu yazıda gırtlak kanseri ile aklınıza takılan soruların cevabını bulacaksınız.
Gırtlak (larinks) kanseri nedir?
Gırtlak bölgesindeki hücrelerin kontrolsüz bir şekilde çoğalması sonucu gelişen kanser türüdür.
Gırtlak nedir?
Bilimsel ismi larinks olup, üst solunum yolunun bir parçasıdır. Gırtlak trakeanın (ana solunum yolu) üst kısmında, yani giriş yerinde yerleşen organdır. Ses tellerini içerir.
Gırtlak kanserinin görülme sıklığı nedir?
Toplumda 100 bin kişiden 5-6’sında görülmektedir.
Gırtlak kanserinin nedenleri nedir?
- En önemli nedeni sigara ve tütün ürünleridir. Sigara ve tütün ürünlerini kullananlarda görülme riski diğer kişilere göre 20-25 kat daha yüksektir.
- Alkol kullanımı
- Kötü beslenme
- Bazı mesleki durumlarda – boya sanayisi, petrol ürünleri ve ağaç işleri gibi işlerde çalışanlarda daha sık görülür.
- Gastro özofageal reflü
- İnsan papilloma virüsü (HPV)
Gırtlak kanseri belirtileri nelerdir?
- Ses kısıklığı
- Ses kalitesinde değişimler
- Boğazda takılma hissi
- Boğaz ve kulak ağrısı
- Yutma güçlüğü ve yutma sırasında ağrı
- Nefes darlığı
- Kanlı balgam
Gırtlak kanserinin tanısı nasıl konur?
Şikayetleri olan hasta kulak-burun-boğaz uzmanı tarafından değerlendirilir. Larengoskopi ile larinks değerlendirilir. Larinkste şüpheli alan görüldüğünde alandan biyopsi alınır. Biyopsi ile kanser tanısı konulur. Bunların haricinde hastadan boyun ultrasonu, bilgisayarlı tomografi, MR ve PET (pozitron emisyon tomografisi) istenir. İstenen bu tetkikler ile hastalığın ilerleme durumunun olup olmadığı değerlendirilir.
Gırtlak kanseri evreleri nelerdir?
Erken evre (evre 1 ve 2) – bu evrede kanser gırtlakta sınırlıdır. Genellikle boyutu küçüktür.
Geç evreler (evre 3 ve 4) – bu evrede kanser organ dışına yayılmıştır. Komşu veya uzak organlara kanserin yayıldığı durumdur.
Gırtlak kanseri tedavisi nasıldır?
Erken evrede cerrahi ve radyoterapi uygulanır. İlerlemiş evrede ise kemoterapi tercihi yapılır. Erken evrede ve evre 3’te gırtlak ve ses tellerinin korunması ilk tercih olarak değerlendirilmektedir.
Gırtlak kanseri tedavisinde kemoterapi rolü nedir?
Cerrahisi mümkün olmayan veya tek başına radyoterapinin yetmeyeceği düşünülen hastalarda kullanılan tedavi yöntemidir. Kemoterapi aynı zamanda hastanın kanser evresine bağlı olarak cerrahiden önce veya sonra uygulanabilir. Sisplatin, kapesitabin, dosetakse, metotreksat, paklitaksel, 5-fluroürasil gibi ilaçlar kemoterapide kullanılmaktadır. Metastaz yapmamış (vücuda yayılmamış) gırtlak kanserlerinde kemoterapi ajanı kanser dokusunu besleyen damardan direkt verilerek kanserin tedavisi uygulanabilir. Bu yöntem intraarteryelkemoterapi yöntemi olarak bilinmektedir.
Gırtlak kanserinde kemoradyoterapi nedir?
Kemoterapi ile radyoterapinin aynı anda verilme yöntemidir. En sık kullanılan rejim, radyoterapi tedavisi sürerken her 3 haftada bir sisplatindir. Toplam 3 doz uygulanmaktadır.
Gırtlak kanserinde radyoterapi nedir?
Evre 1 ve evre 2’de, yani erken evrede ana tedavi olarak hastalığı yok etmek üzere tek başına kullanılabilir. Evre 3’te kemoterapi ile radyoterapi birlikte uygulanır. Evre 4’te tedavide radyoterapi kemoterapi ile birlikte ilk tedavi seçeneği olarak tercih edilmektedir.
Radyoterapi genellikle 7 hafta boyunca haftada 5 gün olarak verilmektedir.
Gırtlak kanserinde brakiterapi nedir?
Tümörün içine yerleştirilen özel çubuklar aracılığıyla doğrudan radyoterapi uygulama yöntemidir.
Gırtlak kanserinde ısı (hipertermi) tedavisi nedir?
Vücut dokusunun yüksek ısıya (39 – 44 derece) maruz bırakılarak radyoterapi ile birlikte uygulanarak tamamlayıcı kanser tedavi yöntemidir.
Gırtlak kanserinde hangi cerrahi tedaviler tercih edilmektedir?
Tümörün özelliklerine göre farklı teknikler kullanılır.
Lazer cerrahisi – erken evrede endoskop ile larenkste mevcut tümör endoskop ucundaki yüksek yoğunluklu lazer kullanılarak kanser yok edilir.
Kordektomi – ses tellerinde olan kanser tedavisinde kullanılır. Ses tellerinin bir kısmı veya tamamı alınır. Ses tellerinin bir kısmının alınması ses kısıklığına, tamamının alınması durumunda normal konuşma kaybına neden olur.
Kısmi larenjiektomi – küçük boyutlu tümörlerde gırtlağın bir kısmının alınması yöntemidir.
Supraglottiklarenjiektomi – ses tellerinin üst kısmında mevcut kanserlerin tedavisinde gırtlağın üst kısmının alınması yöntemidir.
Hemilarenjiektomi–bir ses telinin alınması ile yapılan cerrahi yöntemdir.
Total larenjiektomi–tüm gırtlağın çıkarılması ile uygulanan cerrahi yöntemdir. Bu yöntemde hastanın solunum yoluna (trakea) solunum tüpü (trakeostomi) takılır ve hasta sonraki hayatında solunumu trakeostomiden yapmaktadır. Hasta bundan sonra normal konuşamayacaktır.
Total larenjiektomi sonrası konuşma yetkisini geri kazanmak mümkün mü?
Total larenjiektomi sonrası hasta eskisi gibi konuşamayacaktır. Çünkü hastanın ses telleri çıkarılmıştır. Ancak, tekrar konuşabilmek mümkündür. Bunun için belli bir süre ve emek gerekir. Hasta tekrar konuşmaya başladığında eskisi gibi konuşamayacaktır. Ameliyat sonrası hastanın konuşma terapisi gerekecektir. Özofajeal konuşma veya elektrolarenks kullanımı ile hastanın konuşması sağlanmaya çalışılır.
Gırtlak kanserinde immunoterapi nedir?
Gırtlak kanserinde pembrolizumab (keytruda) isimli ilacın tedavide kullanılması ile uygulanan yeni tedavi yöntemidir. İlaç 2 haftada bir uygulanmaktadır.
Kaynaklar:
- American Cancer Society. Laryngeal and Hypopharyngeal Cancer. (https://www.cancer.org/cancer/laryngeal-and-hypopharyngeal-cancer.html) Accessed 11/3/2020.
- National Cancer Institute. Laryngeal Cancer Treatment. (https://www.cancer.gov/types/head-and-neck/patient/adult/laryngeal-treatment-pdq) Accessed 11/3/2020.
- NHS. Overview: Laryngeal (Larynx) Cancer. (https://www.nhs.uk/conditions/laryngeal-cancer/) Accessed 11/3/2020.